ამ კვირაში გაეროს სურსათისა და სოფლის მეურნეობის ორგანიზაციამ (FAO), ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციასთან თანამშრომლობით, გამოაქვეყნა უჯრედული პროდუქტების სურსათის უვნებლობის ასპექტების შესახებ პირველი გლობალური ანგარიში.
ანგარიშის მიზანია მყარი სამეცნიერო საფუძვლის შექმნა ალტერნატიული ცილების უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფად მარეგულირებელი ჩარჩოებისა და ეფექტური სისტემების შექმნის დასაწყებად.
FAO-ს სურსათის სისტემებისა და სურსათის უვნებლობის განყოფილების დირექტორმა, კორინა ჰოუკსმა განაცხადა: „FAO, ჯანმო-სთან ერთად, მხარს უჭერს თავის წევრებს სამეცნიერო რჩევების მიწოდებით, რომლებიც შეიძლება სასარგებლო იყოს სურსათის უვნებლობის კომპეტენტური ორგანოებისთვის, რათა მათ გამოიყენონ, როგორც საფუძველი სურსათის უვნებლობის სხვადასხვა საკითხის მართვისთვის“.
განცხადებაში FAO-მ განაცხადა: „უჯრედებზე დაფუძნებული საკვები არ არის ფუტურისტული საკვები. 100-ზე მეტი კომპანია/სტარტაპი უკვე ავითარებს უჯრედებზე დაფუძნებულ საკვებ პროდუქტებს, რომლებიც მზადაა კომერციალიზაციისთვის და ელოდება დამტკიცებას“.
ანგარიშში ნათქვამია, რომ კვების სისტემის ეს ინოვაციები პასუხობს „უზარმაზარ კვების გამოწვევებს“, რომლებიც დაკავშირებულია მსოფლიოს მოსახლეობის 2050 წლისთვის 9.8 მილიარდამდე მიღწევასთან.
ვინაიდან ზოგიერთი უჯრედული საკვები პროდუქტი უკვე განვითარების სხვადასხვა ეტაპზეა, ანგარიშში ნათქვამია, რომ „კრიტიკულად მნიშვნელოვანია ობიექტურად შეფასდეს მათ მიერ მოსალოდნელი სარგებელი, ასევე მათთან დაკავშირებული ნებისმიერი რისკი - მათ შორის, სურსათის უვნებლობისა და ხარისხის საკითხები“.
ანგარიში, სახელწოდებით „უჯრედული საკვების სურსათის უვნებლობის ასპექტები“, მოიცავს შესაბამისი ტერმინოლოგიური საკითხების, უჯრედული საკვების წარმოების პროცესების პრინციპების, მარეგულირებელი ჩარჩოების გლობალური ლანდშაფტისა და ისრაელის, კატარისა და სინგაპურის შემთხვევების სინთეზს, „რათა ხაზი გაუსვას უჯრედული საკვების მარეგულირებელი ჩარჩოების გარშემო არსებულ სხვადასხვა სფეროს, სტრუქტურასა და კონტექსტს“.
პუბლიკაცია მოიცავს გასული წლის ნოემბერში სინგაპურში FAO-ს ხელმძღვანელობით ჩატარებული ექსპერტთა კონსულტაციის შედეგებს, სადაც ჩატარდა სურსათის უვნებლობისთვის საფრთხეების ყოვლისმომცველი იდენტიფიკაცია - საფრთხეების იდენტიფიკაცია ოფიციალური რისკის შეფასების პროცესის პირველი ნაბიჯია.
საფრთხეების იდენტიფიცირება მოიცავდა უჯრედებზე დაფუძნებული საკვების წარმოების პროცესის ოთხ ეტაპს: უჯრედების მოპოვება, უჯრედების ზრდა და წარმოება, უჯრედების შეგროვება და საკვების გადამუშავება. ექსპერტები თანხმდებიან, რომ მიუხედავად იმისა, რომ ბევრი საფრთხე უკვე კარგად არის ცნობილი და თანაბრად არსებობს ტრადიციულად წარმოებულ საკვებში, ყურადღება შეიძლება გამახვილდეს კონკრეტულ მასალებზე, რესურსებზე, ინგრედიენტებზე - მათ შორის პოტენციურ ალერგენებზე - და აღჭურვილობაზე, რომლებიც უფრო უნიკალურია უჯრედებზე დაფუძნებული საკვების წარმოებისთვის.
მიუხედავად იმისა, რომ FAO „უჯრედებზე დაფუძნებულ საკვებს“ მოიხსენიებს, ანგარიშში აღიარებულია, რომ „კულტივირებული“ და „კულტივირებული“ ასევე ინდუსტრიაში ფართოდ გამოყენებული ტერმინებია. FAO მოუწოდებს ეროვნულ მარეგულირებელ ორგანოებს, შექმნან მკაფიო და თანმიმდევრული ენა არასწორი კომუნიკაციის შესამცირებლად, რაც ეტიკეტირებისთვის უმნიშვნელოვანესია.
ანგარიშში ნათქვამია, რომ უჯრედულ ბაზაზე დაფუძნებული საკვები პროდუქტების სურსათის უვნებლობის შეფასებისადმი ინდივიდუალური მიდგომა შესაფერისია, რადგან მიუხედავად იმისა, რომ წარმოების პროცესის შესახებ განზოგადებები შეიძლება გაკეთდეს, თითოეულ პროდუქტში შეიძლება გამოყენებულ იქნას სხვადასხვა უჯრედული წყარო, ხარაჩოები ან მიკრომატარებლები, კულტურული საშუალებების შემადგენლობა, კულტივირების პირობები და რეაქტორის დიზაინი.
ასევე ნათქვამია, რომ ქვეყნების უმეტესობაში უჯრედზე დაფუძნებული საკვების შეფასება შესაძლებელია არსებული ახალი საკვების ჩარჩოების ფარგლებში, მაგალითად მოჰყავს სინგაპურის მიერ ახალი საკვების რეგულაციებში შეტანილი ცვლილებები, რომლებიც მოიცავს უჯრედზე დაფუძნებულ საკვებს და აშშ-ს ოფიციალური შეთანხმება პირუტყვისა და ფრინველის კულტივირებული უჯრედებიდან დამზადებული საკვების ეტიკეტირებისა და უსაფრთხოების მოთხოვნების შესახებ. ასევე დასძენს, რომ აშშ-ის სოფლის მეურნეობის დეპარტამენტმა განაცხადა ცხოველური უჯრედებიდან მიღებული ხორცისა და ფრინველის პროდუქტების ეტიკეტირების შესახებ რეგულაციების შემუშავების განზრახვის შესახებ.
FAO-ს თანახმად, „ამჟამად უჯრედული საკვების სურსათის უვნებლობის ასპექტებთან დაკავშირებით შეზღუდული რაოდენობის ინფორმაცია და მონაცემები არსებობს, რაც მარეგულირებლებს ინფორმირებული გადაწყვეტილებების მიღებაში დაეხმარება“.
ანგარიშში აღნიშნულია, რომ გლობალურ დონეზე მონაცემთა გენერირება და გაზიარება აუცილებელია ღიაობისა და ნდობის ატმოსფეროს შესაქმნელად, რაც ყველა დაინტერესებული მხარის პოზიტიურ ჩართულობას უზრუნველყოფს. ასევე ნათქვამია, რომ საერთაშორისო თანამშრომლობის ძალისხმევა წაადგება სურსათის უვნებლობის სხვადასხვა კომპეტენტურ ორგანოს, განსაკუთრებით დაბალი და საშუალო შემოსავლის მქონე ქვეყნების ორგანოებს, რათა მათ გამოიყენონ მტკიცებულებებზე დაფუძნებული მიდგომა ნებისმიერი საჭირო მარეგულირებელი ქმედების მოსამზადებლად.
დასასრულს, აღნიშნულია, რომ სურსათის უვნებლობის გარდა, სხვა საგნები, როგორიცაა ტერმინოლოგია, მარეგულირებელი ჩარჩოები, კვების ასპექტები, მომხმარებლის აღქმა და მიღება (მათ შორის გემო და ხელმისაწვდომობა), ისეთივე მნიშვნელოვანია და შესაძლოა კიდევ უფრო მნიშვნელოვანიც კი იყოს ამ ტექნოლოგიის ბაზარზე დანერგვის თვალსაზრისით.
გასული წლის 1-დან 4 ნოემბრამდე სინგაპურში გამართული ექსპერტთა კონსულტაციისთვის, FAO-მ გამოაცხადა ღია გლობალური კონკურსი ექსპერტების მისაღებად 2022 წლის 1 აპრილიდან 15 ივნისამდე, რათა ჩამოეყალიბებინათ მულტიდისციპლინური ექსპერტიზისა და გამოცდილების მქონე ექსპერტების ჯგუფი.
განაცხადი სულ 138 ექსპერტმა შეიტანა. დამოუკიდებელმა შესარჩევმა კომისიამ წინასწარ დადგენილი კრიტერიუმების საფუძველზე განიხილა და შეაფასა განაცხადები - 33 აპლიკანტი შეირჩა. მათგან 26-მა შეავსო და ხელი მოაწერა „კონფიდენციალურობის ვალდებულებისა და ინტერესთა დეკლარაციის“ ფორმას. ყველა გამჟღავნებული ინტერესის შეფასების შემდეგ, კანდიდატები, რომლებსაც ინტერესთა კონფლიქტი არ აღენიშნებოდათ, ექსპერტებად დასახელდნენ, ხოლო კანდიდატები, რომლებსაც ამ საკითხთან დაკავშირებით შესაბამისი გამოცდილება ჰქონდათ და რომლებიც შეიძლება ინტერესთა კონფლიქტის პოტენციურ მატარებლად აღქმულიყო, რესურსების სპეციალისტებად დასახელდნენ.
ტექნიკური პანელის ექსპერტები არიან:
ლანილ კუმარ ანალი, პროფესორი, აზიის ტექნოლოგიური ინსტიტუტი, ტაილანდი
უილიამ ჩენი, სანქტ-პეტერბურგის ნანიანგის ტექნოლოგიური უნივერსიტეტის კვების მეცნიერებისა და ტექნოლოგიების დირექტორი და პრივილეგირებული პროფესორი (ვიცე-თავმჯდომარე)
დიპაკ ჩოუდჰური, ბიოწარმოების ტექნოლოგიის უფროსი მეცნიერ-თანამშრომელი, ბიოდამუშავების ტექნოლოგიის ინსტიტუტი, მეცნიერების, ტექნოლოგიებისა და კვლევის სააგენტო, სინგაპური
lSghaier Chriki, ასოცირებული პროფესორი, Supérieur de l'Agriculture Rhône-Alpes, მკვლევარი, სოფლის მეურნეობის, სურსათისა და გარემოს დაცვის ეროვნული კვლევითი ინსტიტუტი, საფრანგეთი (სამუშაო ჯგუფის ვიცე-თავმჯდომარე)
lMarie-Pierre Ellies-Oury, ასისტენტ პროფესორი, ეროვნული Recherche Agronomique et de L'Environnement და Bordeaux Sciences Agro, საფრანგეთი
ჯერემია ფასანო, უფროსი პოლიტიკის მრჩეველი, აშშ-ის სურსათისა და წამლის ადმინისტრაცია, აშშ (თავმჯდომარე)
მუკუნდა გოსვამი, ინდოეთის სოფლის მეურნეობის კვლევის საბჭოს მთავარი მეცნიერი, ინდოეთი
უილიამ ჰოლმანი, პროფესორი და თავმჯდომარე, რატგერსის უნივერსიტეტი, აშშ
ჯეფრი მურირა კარაუ, ხარისხის უზრუნველყოფისა და ინსპექტირების დირექტორი, სტანდარტების ბიურო, კენია
lMartín Alfredo Lema, ბიოტექნოლოგი, Quilmes-ის ეროვნული უნივერსიტეტი, არგენტინა (ვიცე თავმჯდომარე)
რეზა ოვისიპური, ასისტენტ-პროფესორი, ვირჯინიის პოლიტექნიკური ინსტიტუტი და სახელმწიფო უნივერსიტეტი, აშშ
კრისტოფერ სიმუნტალა, ბიოუსაფრთხოების უფროსი ოფიცერი, ზამბიის ბიოუსაფრთხოების ეროვნული ორგანო
ლიონგინგ ვუ, ჩინეთის სურსათის უვნებლობის რისკების შეფასების ეროვნული ცენტრის მთავარი მეცნიერი
გამოქვეყნების დრო: დეკემბერი-04-2024